John Finch, Kara Mustafa Paşa’nın “Büyük bir asker, büyük bir saray erbabı ve bir dâhi” olarak tanındığını öğrendi. Ancak bu nitelikler çok belirgin iki kusurla gölgelenmişti: “Hırs ve kibir”. İngiliz tacirler onun açgözlülüğünden, yabancı elçiler de gururundan epey çekmişlerdi. Bu raporlar Finch’i huzursuz etti. Musibetlerin yaklaştığını gördü. Rahatsız edici bir belirsizlik vardı ancak taşıdığı mesuliyetin, Kara Mustafa’nın eğilimlerini iyileştirebileceğini umuyordu.
Osmanlı İmparatorluğu ile İngilizler arasındaki diplomatik ilişkiler ilk olarak III. Murad döneminde imzalanan kapitülasyon antlaşmasıyla başladı. İngilizler, ticari ayrıcalıklarını kaybetmemek için sürekli olarak Osmanlı İmparatorluğu’na elçiler gönderdiler ve ilişkilerin devamını sağlamaya çalıştılar. Bu elçilerin en önemlilerinden biri John Finch’ti. Soylu bir aileye mensup olan Finch, 1674 yılında İstanbul’a geldi ve 1681 yılına kadar İngiltere’nin İstanbul elçisi görevini ifa etti. Onun döneminde Osmanlı tahtında IV. Mehmed, sadrazamlık görevindeyse Köprülü ailesinden Fazıl Ahmed Paşa bulunuyordu. Finch’in İstanbul’daki en önemli görevi, İngiliz tüccarların Levant Ticaret Şirketi’ndeki koordinasyonunu yönetmek ve Kraliçe Elizabeth döneminden beri süregelen Osmanlı-İngiliz ilişkilerinin devamını sağlamaktı. 1676 yılından itibaren Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın sadrazamlığında görevini yerine getirdi. Onun verdiği bilgilerden anladığımız kadarıyla kendisi yeni sadrazamdan pek hoşnut değildi. Nitekim onun için çok konuşan, rüşvet almaktan çekinmeyen ve Hristiyanlara düşmanlık eden biri olarak bahseder. Genel anlamda çekingen ve içine kapanık bir yapıya sahip olan Finch, aynı sorunu elçilik süresince de yaşamış fakat Akdeniz ticaretinde İngilizler için önemli imtiyazlar elde etmeyi başarmıştır. John Finch’in macera dolu hayatı, ilginç gözlemleri, imparatorluğun çeşitli şehirlerinde yaşayan yabancı diplomat ve tüccarlarla yazışmaları George Frederick Abbott’un akıcı anlatımıyla okuyucuyla buluşuyor. |
