Korykoslu Hayton

Kilikya Ermeni kralı I.Hetum’un kardeşi Oşin’inoğlu olan Hayton’un ne zaman doğduğu belirsizdir. Bununla bilrikte eserinde “Bu tarih kitabını hazırlayan ben, Tatarların Hülegü zamanından beri Sultanla yaptıkları mücadelelerin içinde bulundum” şeklindeki ifadesi, Hülegü’nün Suriye’ye düzenlediği 1259 seferi sırasında onun en aşağı on beş yaşında olduğuna işaret etmektedir. Buna göre Hayton 1240’ların ilk birkaç yılı içerisinde doğmuş olmalıdır. 1280’de ağabeyi Toros veya Gregory2nin ölümünün ardından bugün Mersin ilinin Kızkulesi ilçesine tekabül eden Korykos kentinin idareciliğini üstlenen Hayton, 1290’larda Kilikya Ermeni Krallığı2nın önemli şahsiyetlerinden birisi haline gelmişti. Bunu Kıbrıs Haçlı kralı Guy d’Ibelin’in kızı İsanbel ile evlenmesi takip etti ki bu, onun bölgedeki etkinliğini daha da arttırdı. Nitekim O, Ermeni kralı II.Hetum’a karşı 1293’te bazı prenslerle birlikte nedeni bilinmez bir mücadeleye girişebilmiştir. Sonunda yenilgiyle neticelenmiş olsa da, bu karmaşadaki etkinliği, Korykos’un efendisi Hayton’un Kilikya Ermeni Krallığı içerisindeki dengede önemli bir yer tuttuğunu gösterir. Korykoslu Hayton ile Ermeni kralı II.Hetum arasındaki ilişkiler 1293’ten sonra da düşmanlık olarak devam etti. 1293’ten sonraki birkaç yılını Kilikya dışında geçiren Hayton’un, Ermeni kralına bakış açısının hiç de olumlu olmadığı eserlerinden anlaşılmaktadır. 1305’te tahta geçen Levon’un iktidarının hemen başlarında Kilikya’ya yönelen Memlük orudusuna karşı verilen Haton da yer almıştır. Kazanılan zaferin ardından Hayton, kendisini dine adamaya karar vermiş ve Premonstratensian tarikatına katılmıştır. Premonstratensian tarikatına katılmasının ardındanHayton 1306’da Papa tarafından, yazarın Epiphane adıyla andığı, St. Maria de Episcopia adlı manastırının canon regularlığına getirildi. Aynı yıl Kıbrıs’tan ayrılan Hayton, Freansada’daki Poitiers’e geldi ve Papa V. Clement’in huzuruna çıktı. Bunu Ağustos 1307’de papaya bizzat kendisinin emri üzerine hazırladığı eserini takdim etmesi izledi. 1308 Şubatında Poitiers’ten ayrılana kadar papanın yakın çevresinde yer aldı. Bu zaman zarfında siyasetle olan alakası devam etti. 1308 yılı içerisinde Kilikya’ya dönen Hayton’un 1316’ya kadarki faaliyetleri hususunda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak 1316’daki Adana konsilinde önemli bir şahsiyet olarak boy göstermesi, bu zaman zarfında etkinliğinden pek bir şey kaybetmediğine işaret eder. Bu, tarihte ondan kalan son izdir. 1320’de artık hayatta olmadığı kesindir.